Ebeveynlerin çocukların ergenlik sürecine girdiğinin farkına varması ve bu süreci tanımaya ve anlamaya çalışması lazım. ‘E biz de genç olduk, o yollardan geçtik’ düşüncesi çoğu zaman ebeveynlerin işine yaramadığı gibi ergenin geçirdiği sürecin anlaşılmasında anneyi babayı 50 kilometre öteye atmakta ve çocuğa yaklaşayım derken daha da uzağa düşürmektedir. Ergenlerle iletişim konusunda başarılı olmak için çeşitli detaylara dikkat etmek işe yarayabilir. Öncelikle   çocuğunuz için erişilebilir olun. Her duyduğunuza öfkeli ya da dürtüsel bir şekilde davranmayın ve tepki vermeyin. Bu konuda çeşitli ruh sağlığı ekollerinin çeşitli tavsiyeleri bulunmakta. Bazı ekoller ve profesyonellere göre çocukla çatışmalı ve hayırcı bir iletişim hiçbir işe yaramazken; bazı ekoller de belirli miktarda uygulanan yasakların ve sınırlandırmaların yarattığı dozunda çatışmaların ergenin problem çözme becerisine katkı sağladığı görüşündedir.

Ergenlerle iletişimde bir diğer nokta da   ailelerin çocuklarını objektif değerlendirmeye gayret göstererek hoş olan özelliklerini vurgulamaları, hissettikleri olumsuz duyguları anladıklarını içtenlikle belirtmeleri, bu dönemin geçici olduğunu söylemeleri bir ölçüde onları rahatlatacaktır. Eğer olumsuzluklar sizlerin de dikkatini çekiyorsa, bu konuda yapılabilecekler hakkında uygun çözüm yolları önererek destek sağlamak güven duygusunu olumlu yönde etkileyecektir. Problemleri çözerken yanında olmayı teklif edebilir onu motive etmek için birlikte çeşitli aktiviteler planlayabilir ve uygulayabilirsiniz. Ama unutulmaması gereken altın kural çocuğunuzun problemlerini belirleyin ve ilk önce düzeltmesi için ona zaman ve olanak tanıyın. Aşırı müdahaleci ebeveynlik çocuğun özgüvenini, problem çözme yeteneğini köreltebilir. Hatta problemleri onun yerine çözen biri varsa onu tembelleştirebilir.

Ergenlerle iletişim için işe yarayabilecek bir baska strateji de iyi bir dinleyici olmaktir. Çoğu zaman iyi bir iletişimin anahtarı etkili bir dinleyici olmaktan geçer.

 Ergenlerle iletişimde bir başka nokta da onay mekanizmasının iyi işletilmesidir. Gençler kendilerine uygun seçimler ve denemeler yaptıklarında aileler tarafından bu fırsatlar kaçırılmamalı, övgü ve beğenilerde cimri davranılmamalıdır. Bu hem uygun seçimleri teşvik edecek, hem de güvenlerini arttıracaktır. Uygun olmayan durumlarda ise, kendi fikrinizi söylerken yargılayıcı, aşağılayıcı, ısrarcı üsluplardan kaçınmalı hataları kendisinin görmesi için fırsat tanınması uygun olacaktır. Ergenliğin ortalarına doğru beden gelişimi tamamlanmış olur. Eğer genç birey yaşının gelişimsel normlarına ulaşamamışsa, sosyal çevreden olumlu tepkiler alamıyorsa, kendi bedenine yönelik algıları düşük olacaktır. Eksiklikleri giderebilmek için yalnız olmadığı duygusunu verebilmek, hep yanında olduğunuzu göstermek gencin daha iyi hissetmesini sağlayacaktır. Bu dönemde bedensel gelişme ile birlikte, bilişsel gelişmede tamamlandığından genç birey artık sadece fiziksel görünümü ile değil fikirleri, yetenekleri, becerileri ile de ilgi çekmeyi deneyecektir. Toplumda bu yönleri ile de kabul görmesi güven duygusunu olumlu etkiler.

Ergenlerle iletişimde ebeveynlerin dikkat etmesi gereken önemli konulardan biri de çocuklarını iyi gözlemleyerek boş ve abartılı önerilerden kaçınmak, daha gerçekçi yorum ve yönlendirmeler yaparak aralarındaki güven duygusunu pekiştirmektir. Karşınızda gerçeklikten kopuk bir birey olmadığını hatırlayın. Çocuğunuz kendi yetersizliklerinin farkında olabilir.

Gençlerin özellikle karşı cinsten alacakları beğeni ve onay ergenlik döneminde sihirli bir etki yaratır. Gençlik çağı hem bağımsızlığın kazanıldığı, hem de topluma karışıldığı bir dönem olduğu için spor, müzik dans, tiyatro, resim gibi alanlarda kendini gösterebilmek, içinde biriken enerjinin boşalmasına yardımcı olacağı gibi farklı sosyal çevrelerde var olabilmesini kolaylaştıracaktır. Ergenliğin son dönemi kimlik gelişimi açısından önemlidir. Gencin geleceğe güvenle bakabilmesi ve bu anlamda kendini kabul ettirebilmesi için uygun mesleği seçmesi de gerekir. Bu dönemlerde gel geç heveslere de çok sık rastlanır. Bu da aile ve genç arasında gerginliğe yol açabilir. Moda olan ya da iyi gelir getirecek meslek seçimlerinden çok ilgi alanlarına ve yeteneklerine uygun seçimler için yollar açılmalı, hedefler belirlenmelidir.

Kısaca toparlarsak ergenlerle iletişim için iyi bir dinleyici olmak, o kendini ifade ederken küçümsememek, iyi yönlerini vurgulamak gençlerin kendilerine güven duyan bir yetişkin olarak hayata başlamalarını kolaylaştıracaktır. Kesinlikle iletişiminizde gerçekçi olun. Korkunuz varsa paylaşmaktan çekinmeyin. Çocuğunuzun bu süreçlerini yetişkin olarak siz de yaşayacaksınız. Onun problemleri zaman içinde çözdüğünü, krizlerle başa çıkabildiğini gözlemlemek size de keyif verecek. Bu süreçte kuracağınız etkili iletişim sinyali kuvvetlendirecek ve çocuğunuzla bağınızı sağlamlaştıracaktır. Ergenlik süreci ebeveynler açısından elle kuş tutmak gibidir. Çok sıkar, sınırları daraltırsanız kuş nefes alamaz; ama çok da serbest tutarsanız uçar gider, bağınız yok olabilir. Ebeveyne düşen her süreci gerçekçi, samimi, erişilebilir ve gerektiğinde müdahale edilebilir bir uzaklıktan gözlemlemek ve ergenin hareket alanında ona nefes almasını sağlayarak gelişeceği güvenli ortamı sunmaktır

EMİR ERÜNSAL

31 ARALIK 2015